Zeytinyağı atıkları omurilik yaralanmalarında gıda takviyesi olarak kullanılacak
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen’in yürütücülüğünü yaptığı “Zeytinyağı Üretim Süreci Atıklarının Omurilik Yaralanması Modelinde Gıda Takviyesi ve/veya Tedavi Ajanı Olarak Değerlendirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK-TAGEM işbirliği çerçevesinde 1005-Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı altında desteklenmeye hak kazandı.
Proje ekibini makamında ağırlayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akredite, öğrenci odaklı araştırma üniversitemiz bilim insanları, farklı kurumlardan araştırmacılarla iş birliği yaparak, disiplinlerarası projeler üretmeye devam ediyorlar. Araştırmacılarımız, zeytinyağı üretim sürecinde atık olarak ortaya çıkan yaprak ve pirina atıklarından fenolik bileşenlerce zengin ekstreler elde ederek, bu ekstreleri omurilik yaralanmasında ferroptoz yolağı üzerinden değerlendirecek. Multidisipliner bir anlayışla hazırlanan ve TÜBİTAK-TAGEM Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulunan proje Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, Eczacılık Fakültesi, EGEMATAL ve TAGEM bünyesindeki Zeytincilik Araştırma Enstitüsü ile birlikte yürütülecek. Proje ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.
“Zeytinyağı atıklarının sağlık alanında kullanılması çok önemli”
Araştırmanın içeriği ile ilgili bilgi proje yürütücüsü Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Zeytinyağı endüstrisinde, üretim sürecinde pirina, karasu, zeytin yaprakları gibi atıklar ortaya çıkmaktadır. Ülkemizin bu alandaki zengin kaynakları göz önüne alındığında atık ürünlerin değerlendirilmesi, özellikle sağlık alanında kullanılabilmesi çoklu faydayı beraberinde getirecektir. Omurilik yaralanmaları dünyada yaklaşık iki milyon kişiyi etkilemektedir. Omurilik yaralanması, primer ve sekonder hasara sebep olur. Sekonder hasar, yaralanmayı takiben birkaç saat içinde görülür; nöronal ölüm, inflamasyon ve hemoliz gibi süreçleri kapsar. Nöronal ölümde ferroptoz yolağının rolü gösterilmiştir. Dolayısıyla ferroptozun inhibisyonu ile hasar bölgesinde beklenen hücre ölümünün önüne geçmek umut vadeden bir stratejidir” dedi.
“Fenolik içerikli ekstreler gıda takviyesine dönüştürülecek”
Projenin amacından bahseden Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Projemizde öncelikle zeytinyağı üretim sürecinde ortaya çıkan atıkların içerdiği antioksidan etkili fenolik bileşenler göz önüne alınarak, farklı zeytin çeşitlerinin yaprakları ve pirinadan fenolikçe zengin ekstreler elde edilecektir. Bu ekstrelerin içerdiği fenolik bileşenler LC/QTOF/MS yöntemiyle taranarak tespit edilecek ve sonrasında hücre kültürü ile potansiyeli en yüksek ekstreler belirlenecektir. Belirlenen ekstreler kullanılarak hem fenolik bileşenlerce zengin diyetle beslenen hem de beslenmeyen omurilik yaralanma modeli uygulanmış deney hayvanları üzerinde çalışılacak ve fenolik ekstrelerin sinir hücrelerini iyileştirme ve sinir hasarını en aza indirme etkileri değerlendirilecektir. Böylece ülkemizin bitki örtüsünde çokça bulunan zeytinin üretim atıklarından elde edilecek zengin fenolik içeriğe sahip ekstrelerin gıda takviyesi ve farmasötik ürüne dönüşmesini hedeflenmektedir” diye konuştu.
“Gıda takviyesi ürünlerinde katma değer üreterek dışa bağlılığı azaltacak”
Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Sürdürülebilir Kalkınma hedeflerinden biri ‘atık’ kavramının çöpten ziyade ‘kaynak’ olarak benimsenmesidir. Projemiz, zeytinyağı üretim atıklarının ve zeytin yapraklarından elde edilen zengin fenolik içeriğe sahip ekstrelerin gıda takviyesi ve farmasötik ürüne dönüşmesini hedefleyen özgün bir araştırmadır. Gıda takviyelerinin kullanımı ülkemizde ciddi oranda artış göstermekte; yerli üretimin sınırlı olmasından kaynaklanan dışa bağımlılık ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Proje sonunda, etkinliği ve içeriği tespit edilecek ekstre, gıda takviyesi olarak değerlendirilebilecek; seçilen biyoaktif ekstre ve standart madde daha ileri tedavi etkinlik çalışmaları tamamlanarak yerli ilaç endüstrisine geliştirilebilir ürünler olarak sunulabilecek ve elde edilecek veriler bu alanda yapılacak Ar-Ge ve yatırım projelerine ışık tutacaktır. Böylece ülkemizin biyolojik zenginliği olan ve üretim gücüne sahip olduğumuz zeytin bitkisinden farklı alanlarda kullanılabilecek, katma değeri yüksek ürünler elde edilebilecektir. Proje çıktılarının, kısa ve uzun vadede ekonomik ve toplumsal faydaya dönüşeceği açıktır” dedi.
Disiplinlerarası bilim ekibi
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen’ in yürütücülüğünü yaptığı projenin ekibinde Eczacılık Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Buket Bozkurt ve Prof. Dr. Güliz Armağan ile Zeytincilik Araştırma Enstitüsünden Dr. Gözde Sözbilen, EGEMATAL’dan Dr. Zinar Pınar Gümüş yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
